EEG testi nedir ?
EEG testi, beyindeki bu elektriksel dalgalanmaların cihaz yardımı ile ölçülmesi yoluyla beyin fonksiyonları hakkında fikir sahibi olunmasını sağlayan bir testtir.
EEG çekimi için elektrotlar, pasta adı verilen özel bir yapıştırıcı madde ile saçlı kafa derisi ve bazen iki kulak memesine yapıştırılır. Elektrotlar beyne elektrik vermez, yalnızca beyindeki elektriksel aktiviteyi ölçer. Bu yüzden EEG ağrılı bir işlem değildir. Hekimin isteği doğrultusunda uyku sırasında veya uyanık durumda iken çekilebilir.
Uyku ve uyanıklık sırasında, günlük aktiviteleri yaparken, bir resme bakarken veya bir işe odaklanırken beynin elektriksel aktiviteleri değişir. Hekimin şüphelendiği hastalığa göre EEG çekimi sırasında uyku, uyanıklık veya bir resme bakma gibi işlemler istenebilir. Epilepsi veya diğer beyin bozukluklarını saptamak için hekim tarafından beyin EEG çekimi önerilebilir.
EEG öncesinde saç derinizin temiz olduğundan emin olmanız gerekir. Saçlarınızı çekim günü veya bir gün öncesinde yıkayın ve saç kremi, saç spreyi gibi saç şekillendiriciler kullanmayın.
Çekimden önceki 24 saatte kafein tüketmeyin. Temiz olmayan saç derisi veya kafein tüketimi testin kalitesini düşürebileceği için çekim öncesinde bu hususlara dikkat etmeniz önerilir. Düzenli kullandığınız bir ilaç varsa bu ilacın çekimi etkileyip etkilemeyeceğini öğrenmek için mutlaka doktorunuza danışın.
EEG çekimi için; sağlık görevlisi tarafından başınız ölçülür ve elektrotların takılması gereken noktalar belirlenir. Pasta denilen özel bir yapıştırıcı kullanarak saç derinize elektrotlar bağlanır. Bazen bunun yerine elektrotlarla donatılmış elastik bir başlık kullanılabilir.
Elektrotlar, beyin dalgalarını güçlendiren ve elektriksel aktiviteyi EEG cihazına kaydeden bir alete teller aracılığıyla bağlanır. Elektrotlar yerleştirildikten sonra, standart bir EEG ortalama 60 dakika kadar sürer.
Bazı hastalıkların teşhisinin koyulması için test sırasında hastanın uyuması gerekebilir. Bu durumda teste uykusuz gitmeniz gerekebilir veya çekim öncesi uyku ilacı verilerek uyumanız sağlanır. Uyku sırasında çekilen testler daha uzun sürebilir.
Test sırasında gözleriniz kapalı, rahat bir pozisyonda gevşemeniz istenir. Çekim sırasında sağlık görevlisi sizden gözlerinizi açıp kapatmanızı, birkaç basit matematik hesabı yapmanızı, bir yazıyı okumanızı, bir resme bakmanızı, birkaç dakika derin nefes almanızı veya yanıp sönen bir ışığa bakmanızı isteyebilir. Kayıt sırasında beyindeki elektriksel aktiviteler bir kağıt üzerine veya dijital ortama aktarılır ve bir uzman tarafından yorumlanır.
EEG sonrasında uyku ilacı verilmediyse günlük hayatınıza devam etmenize engel olacak bir durum oluşmaz. Uyku ilacı verildiği durumlarda ilaç etkisi geçene kadar uyku hali hissetmeniz normaldir. Eğer test sırasında uyku ilacı verilecekse çekime tek gelmemeniz, çekim sonrasında size yardımcı olabilecek birinin yanınızda olması daha iyi olacaktır.
EEG Neden Çekilir?
EEG, beyindeki elektrik aktiviteyi ölçerek beyinle ilgili bir hastalığın olup olmadığını saptamak için çekilir. Beyinle ilgili bir hastalık olduğu zaman beyindeki elektriksel aktivite bozulabilir.
Bu test ile teşhis konulabilecek hastalıklar:
· Epilepsi (Sara)
· Kafa yaralanmalarına bağlı beyin travması
· Ensefalopati gibi beyin disfonksiyonuna yol açabilecek hastalıklar
· Beyin tümörleri
· Beyin iltihabı (Ensefalit)
· İnme (Felç)
· Uyku bozuklukları
· Psikiyatrik hastalıklar
· Nöropsikiyatrik bozukluklar
· Hafıza problemleri
· Demans
Bu hastalıkların teşhisi dışında komadaki hastalarda da kullanılan bir testtir. Komadaki hastanın beyin ölümü olup olmadığına bakmak için de beyin aktiviteleri ölçülebilir. Ayrıca bazı durumlarda ameliyat sırasında da beyin aktivitelerini ölçmek gerekebilir. Bu durumda ameliyat sırasında EEG çekimi yapılarak beyin aktiviteleri ölçülür.
Epilepsi tanısı koymak için EEG testi sıklıkla kullanılır. Ancak çekim süresi kısa olduğundan EEG sırasında her zaman nöbet yakalanamayabilir. Bu durumda kişi epilepsi hastası olsa dahi sonuçlar normal çıkabilir. Veya sağlıklı kişilerde beyindeki elektriksel aktivitelerde bozukluk çıkabilir ve epilepsiyi düşündürebilir. Böyle durumlarda hekimin, hastadaki klinik tabloyu değerlendirerek karar vermesi gerekir. Hastanın çekim dışındaki belirtileri epilepsi tanısı koymada yol gösterici olacaktır.
EMG Nedir?
EMG çevresel sinirleri etkileyen hastalıklarda tanı koymak, tanıyı doğrulamak, çevresel sinirlerde ortaya çıkan işlev bozukluklarını ya da yapısal hasarların şiddetini belirlemek, hastalık sürecini izlemek ve uygulanan tedavinin etkisini değerlendirmek için başvurulan bir inceleme yöntemidir. Bir EMG incelemesinde hastaya farklı testler uygulanabilir. En çok uygulanan testler "sinir ileti çalışmaları" ve "iğne elektromiyografisi" testleridir.
EMG hangi durumlarda yapılır?
Polinöropatiler: Diabet, B12 eksikliği veya böbrek yetmezliği gibi periferik sinirlerde yaygın hasara neden olan hastalıklar.
Fokal nöropatiler: Tuzak nöropatiler (ör. Karpal, Kubital , Tarsal Tünel sendomları) başta olmak üzere genellikle tek sinirde hasara neden olan hastalıklar.
Radikülopatiler: Bel veya boyun fıtığı gibi omurilikten çıkan sinir köklerinin hasarına sebep olan hastalıklar.
Miyopatiler: Kas liflerinde hasara neden olan hastalıklar.
Motor Nöron hastalıkları: Çocuk felci veya ALS gibi omurilikteki motor sinir hücrelerinde hasara neden olan hastalıklar.
Nöromüsküler hastalıklar: Myastenia Gravis gibi sinir-kas iletisini bozan hastalıklar.
EMG incelemesi öncesinde nelere dikkat etmelisiniz?
• EMG incelemesi uzun zaman gerektiren hassas bir inceleme olduğundan acil durumlar dışında genellikle hasta ve hekim için uygun zaman belirlenir ve randevu verilerek yapılır. EMG incelemesi genellikle yarım saat ile 1 saat arasında zaman alan bir işlemdir. Ancak incelemenin planlanandan daha fazla işlem gerektirmesi, hastanın hareket kısıtlılığı ya da kooperasyon eksikliği gibi nedenlerle nörofizyolog incelemeyi planladığı süreden daha uzun sürede sonuçlandırabilir.
Böylesi durumlarda sizden önceki hastanın işlemleri beklenenden daha uzun zaman alabileceği için size verilen randevu saatinden yaklaşık yarım saat kadar daha uzun süre beklemeniz gerekebilir. Yapılacak incelemenin 1 ila 1.5 saat sürebileceğini dikkate alıp, EMG laboratuarında yaklaşık 1.5 ila 2 saat geçirebileceğinizi planlayarak gelmeniz yararlı olacaktır.
• İncelemeye kolayca çıkarıp giyebileceğiniz, olabildiğince bol giysilerle gelmeniz uygun olur. Yüzük, bilezik, saat gibi takıların incelemeden önce çıkarılması incelemenin rahat yapılabilmesini sağlayacaktır.
• Bu incelemeler sırasında vücudunuzun çeşitli bölgelerinde deriniz üzerine yapıştırılan elektrodlardan çok küçük voltajlı elektrik sinyalleri kayıtları yapılacaktır. Yapılacak işlemlerde derinizin elektriksel iletkenliği önemlidir. Cildinizin üzerinde bulunan kir ve yağ katmanları bu sinyallerin iletilmesinde güçlüğe neden olup, inceleme süresinin gereksiz uzamasına yol açabilir. Bu nedenle bu incelemelerden önce zamanınız varsa ve durumunuz uygun ise banyo yapmanız ve banyodan sonra cildinizin üzerine krem, losyon gibi maddeler sürmemeniz uygun olur.
• EMG incelemesini yapacak nörofizyoloğun incelemeyi planlayabilmesi için durumunuz ile ilgili bilgilere ihtiyacı olacaktır. Bu nedenle doktorunuzun size verdiği EMG istek formunu ve durumunuzla ilişkili önceden yapılmış olan incelemelerin raporlarını (radyolojik incelemeler, laboratuar incelemeleri ve önceki EMG incelemelerinin sonuçlarını) yanınızda getiriniz.
• Hepatit, AIDS gibi kan yolu ile bulaşan bir hastalığınız varsa ya da taşıyıcı iseniz, size EMG incelemesini yapacak nörofizyoloğa inceleme öncesinde durumunuzu bildiriniz.
• Kullanmakta olduğunuz ilaçları yanınızda getirin ya da isimlerini bir kağıda not alınız.
• Pace maker (kalp pili) taşıyorsanız ya da kan sulandırıcı ilaç kullanıyorsanız, bu durumu incelemeyi yapacak olan nörofizyoloğa bildirin. Bu durumlar incelemenin yapılmasına engel değildir, ancak hekimin bu konularda bilgi sahibi olması önemlidir. İnceleme sırasında size küçük elektrik uyarıları verilecektir. Bu uyarılar kesinlikle zararsızdır. Ayrıca kaslarınıza tek kullanımlık steril iğne elektrodlar batırılacaktır. Bu elektrodlar tamamen sinyal kaydı amacına yöneliktir ve bunlardan ilaç verilmeyecektir. İğne elektrod batırılan yerlerde inceleme sonrasında birkaç saat süren ağrı olabilir. Nadir olarak iğne elektrod batırılan yerlerde küçük ve kısa sürede düzelen cilt altı kanamalar olabilir. EMG ağrı ve nadiren olabilen küçük cilt altı kanamaları dışında tümüyle zararsız bir inceleme yöntemidir.
• Çocuklarda inceleme sırasında tepki ve kooperasyon eksikliği olabilir. Bu nedenle EMG incelemesi bir çocuğa yapılacaksa, incelemeden önce uygun bir biçimde çocuğun bilgilendirilmesi, korkusunun azaltılması için güler yüzlü ve anlayışlı bir tavırla olabildiğince güven verilmesi uygun olur.